در حالی که کمتر از یک ماه به بازگشایی بسیاری از دانشگاه‌های کشور باقی مانده است، فراخوان جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها تا تاریخ دهم شهریورماه تمدید شد، فراخوانی که با وجود داشتن قانون و مقررات، گاهی با اعمال سلیقه روبه‌رو می‌شود.مطابق آمارهای وزارت علوم، نیازهای درج شده از سوی دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی و […]
در حالی که کمتر از یک ماه به بازگشایی بسیاری از دانشگاه‌های کشور باقی مانده است، فراخوان جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها تا تاریخ دهم شهریورماه تمدید شد، فراخوانی که با وجود داشتن قانون و مقررات، گاهی با اعمال سلیقه روبه‌رو می‌شود.مطابق آمارهای وزارت علوم، نیازهای درج شده از سوی دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی و دستگاه‌های اجرایی کشور در فراخوان جذب نوبت شهریورماه ۹۱ حدود ۱۳ هزار رشته محل اعلام شده است.
بر اساس اعلام وزارت علوم از مجموع اعلام نیازهای صورت گرفته در فراخوان جذب نوبت شهریور امسال، ۹۵۰۰ تقاضا متعلق به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دولتی است که برای جذب در ۵۰۰ رشته گرایش محل صورت گرفته است.
منظور از جذب هیات علمی در ۵۰۰ رشته گرایش محل، جذب آنها در یک رشته خاص در دانشگاهی خاص است، مثلا جذب هیات علمی در رشته ریاضی در دانشگاه تهران. این اعلام نیازها از سوی ۲۲۰ دانشگاه و موسسه آموزش عالی دولتی، ۷۹ دانشگاه و موسسه آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی و ۱۱۴ دانشگاه و موسسه آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی در سامانه اینترنتی جذب به ثبت رسیده است.
محمدرضا مردانی، رییس مرکز جذب هیات علمی وزارت علوم درخصوص اعلام نیاز دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی برای جذب هیات علمی نیز عنوان می‌کند: تاکنون دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی برای جذب هیات علمی در ۲۵۰۰رشته گرایش محل تقاضا داده‌اند و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی نیز برای جذب در هزار رشته گرایش محل درخواست داده‌اند.
این مقام مسوول در وزارت علوم خاطرنشان می‌کند: از میان نیازهای اعلام شده از سوی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، حدود ۳۰۰۰ مورد مربوط به تقاضای بورس، ۷۷۰۰ مورد مربوط به جذب دانش آموختگان دکترای تخصصی، ۸۰۰ مورد مربوط به جذب دانش‌آموختگان با مدرک کارشناسی ارشد، ۱۲۰۰ تقاضا مربوط به طرح سربازی برای دارندگان مدرک دکترای تخصصی و ۳۰۰ نیاز نیز مربوط به طرح سربازی برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد است.
وزارت علوم: به شایسته‌سالاری اعتقاد داریم
نحوه جذب اعضای هیات علمی توسط دانشگاه‌ها، همواره محل بحث و انتقاد بوده است. در حالی که وزارت علوم مدعی است بر فعالیت دانشگاه‌ها در نحوه جذب اعضای هیات علمی نظارت می‌کند، اما برخی از کارشناسان آموزشی بر این باورند که دانشگاه‌ها درخصوص جذب اعضای هیات علمی، سلیقه‌ای و موردی برخورد می‌کنند.
در همین رابطه، رییس مرکز جذب هیات علمی وزارت علوم به جام‌جم می‌گوید: مکانیسم جذب اعضای هیات علمی در وزارت علوم، دقیق و کارشناسی است؛ به گونه‌ای که همه متقاضیان موظف هستند ابتدا در سامانه جذب وزارت علوم ثبت‌نام کنند و بعد از این مرحله، متقاضیان بر اساس شرایط عمومی و اختصاصی مورد نظر دانشگاه‌ها، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
وی اضافه می‌کند: شرایط عمومی متقاضیان، شرایطی است که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و شرایط اختصاصی نیز بر اساس نیازمندی‌های هر دانشگاه، مثل بومی بودن استاد، توانمندی برای انجام امور آموزشی پژوهشی و صلاحیت‌های اخلاقی تعیین می‌شود و به طور کلی، به همه متقاضیان اطمینان می‌دهیم که نحوه جذب اعضای هیات علمی در دانشگاه‌ها، علمی و شایسته‌سالارانه خواهد بود.
آیا زور وزارت علوم به دانشگاه‌ها می‌رسد؟
وزارت علوم همواره در پاسخ به انتقادها در خصوص نحوه پرابهام جذب اعضای هیات علمی در مراکز آموزش عالی عنوان کرده که بر فعالیت دانشگاه‌ها نظارت دقیق دارد؛ نظارتی که به باور برخی از متقاضیان ناکام در آزمون جذب هیات علمی، کافی و اثرگذار نیست.
مردانی ضمن تاکید بر نظارت مستقیم وزارت علوم بر نحوه جذب اعضای هیات علمی اظهار می‌کند: سابقه همه متقاضیان را از مراجع ذی‌صلاح استعلام می‌کنیم و در هر دانشگاهی هم نمایندگان وزارت علوم بر نحوه جذب اعضای هیات علمی نظارت می‌کنند. یعنی علاوه بر این‌که رییس هر دانشگاهی، در واقع رییس جذب اعضای هیات علمی در آن دانشگاه است، پنج الی هفت عضو حقیقی مرکز جذب نیز بر روند جذب استادان در مراکز آموزش عالی نظارت می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: متقاضیان نباید فراموش کنند که اعضای حقوقی هر دانشگاه مثل استادان و رئیس دانشگاه، در حقیقت به عنوان عضو حقیقی کمیته جذب اعضای هیات علمی در وزارت علوم نیز محسوب می‌شوند؛ یعنی ما نمایندگان ناظر خود را در هر دانشگاهی قرار داده‌ایم و این نمایندگان هم از جمله افراد مطمئنی هستند که به هیچ وجه حقوق متقاضیان را پایمال نمی‌کنند.
مردانی با اشاره به این‌که انتخاب اعضای هیات علمی با اجماع عمومی اعضای کمیته جذب در هر دانشگاهی صورت میگیرد، یادآور می‌شود: وزارت علوم کاملا بر نحوه جذب اعضای هیات علمی از سوی دانشگاه‌ها اشراف دارد؛ درواقع نحوه جذب استادان در دانشگاه‌ها به هیچ وجه روندی دستوری نیست و کاملا با اجماع نظر اعضای جذب در دانشگاه‌ها انجام می‌شود.
متقاضیان ناراضی شکایت کنند
با آن‌که وزارت علوم مدعی است که هیچ اجحافی در حق متقاضیان اعضای هیات علمی صورت نمی‌گیرد، اما هرساله تعدادی از متقاضیان بر نحوه جذب هیات علمی در دانشگاه‌ها گلایه دارند.
رئیس مرکز جذب هیات علمی وزارت علوم در این خصوص عنوان می‌کند: متقاضیان اگر بر نحوه جذب اعضای هیات علمی در دانشگاهی شکایت دارند، می‌توانند شکایت خود را مطرح کنند و مطمئن باشند که ما به شکایت آنها به صورت عادلانه رسیدگی می‌کنیم.
مردانی درخصوص نحوه شکایت متقاضیان نیز اظهار می‌کند: هر متقاضی می‌تواند سه گزینه را در سامانه جذب اعضای هیات علمی انتخاب کند و در صورتی که متقاضی نتواند در هیچ‌کدام از انتخاب‌هایش پذیرفته شود، می‌تواند ابتدا اعتراض خود را به هیات جذب دانشگاه ارائه دهد و حتی در صورت اعتراض مجدد، پرونده را در هیات مرکزی بررسی جذب اعضای هیات علمی در وزارت علوم، بررسی خواهیم کرد.
در وزارت علوم پارتی بازی نداریم
گرچه حرف و حدیث‌ها درباره مکانیسم جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، تنها به امسال محدود نمی‌شود، اما امسال این موضوع با جنجال‌های بیشتری همراه شد.
پس از آن‌که فرزند یکی از مسئولان وزارت علوم به عنوان عضو هیات علمی یکی از دانشگاه‌های مطرح کشور انتخاب شد.
اعتراض‌های دامنه‌داری که نسبت به نحوه جذب این عضو هیات علمی در رسانه‌ها منتشر شد، اما یک منبع آگاه در وزارت علوم به «جام‌جم» می‌گوید: اول این‌که قرارداد این عضو هیات علمی، رسمی نیست و قراردادش به صورت پیمانی بسته شده است؛ دوم این که برخلاف ادعاهایی که گفته می‌شود، این فرد دوره‌های آموزش زبان را نیز در یکی از کالج‌های منچستر انگلیس گذرانده است.
وی می‌افزاید: البته باید عنوان کنم که این فرد مثل همه متقاضیان، روند جذب اعضای هیات علمی را گذرانده است و حتی پس از قبولی نیز هیچ متقاضی به دلیل تضییع حقوقش از وی شکایت نکرده بود؛ بنابراین معتقدم قرار گرفتن این فرد به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه، پارتی‌بازی یا خوردن حق هیچ کدام از متقاضیان نبوده است.
امین جلالوند – گروه جامعه روزنامه جام جم
