طرح تجمیع دانشگاه‌های صنعتی پایتخت پیشنهاد شد.

پیشنهاد این طرح روز گذشته، از سوی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مطرح شد و او وعده داد که در صورت تحقق آن، این دانشگاه‌ها به دانشگاه صنعتی بزرگ‌تری تبدیل شوند.
حسین نادری‌منش در این باره به ایسنا گفت هم‌اکنون در تهران چهار دانشگاه‌ صنعتی دولتی (شریف، امیرکبیر، علم و صنعت و خواجه نصیر) وجود دارد که عقل حکم می‌کند تمامی این دانشگاه‌ها یکجا جمع شود تا یک دانشگاه صنعتی بزرگ داشته باشیم که در این بحث می‌توان بحث بازسازی ساختاری حتی در دانشگاه‌های دولتی نیز انجام گیرد.
اما پرسش اینجاست که آیا تجمیع این دانشگاه‌ها، در نهایت به رشد علمی این مراکز آموزش عالی کمک می‌کند، یا این‌که فرآیند ادغام دانشگاه‌ها، تنها یک روند اداری برای یکپارچه کردن مدیریت این چند دانشگاه به حساب می‌آید.

کاهش رقابت‌های علمی با تجمیع دانشگاه‌ها

ادغام دانشگاه‌های دولتی پایتخت، اتفاق تازه‌ای نیست. پیشتر هم دو دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران با یکدیگر ادغام شدند که این ادغام نیز با اظهارنظرهای موافق و مخالفی روبه‌رو شد.
گرچه وزارت علوم مدعی است که تجمیع دانشگاه‌ها، به ارتقای رتبه‌بندی بین‌المللی مراکز آموزش عالی کمک می‌کند و توزیع امکانات علمی در دانشگاه‌ها را نیز تسهیل می‌بخشد، اما قاسم جعفری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در همین زمینه به «جام‌جم» می‌گوید: روح تلاش‌های علمی در رقابت نهفته است و در صورتی که دانشجویی در فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی، احساس رقابت نکند، خود به خود انگیزه‌اش برای ادامه فعالیت کم می‌شود.
وی می‌افزاید: این که وزارت علوم چند دانشگاه مطرح دولتی را ادغام کند، با این اقدام، روح رقابت‌های علمی در این دانشگاه‌ها را کاهش می‌دهد؛ در حالی که وجود همین رقابت‌ها در نهایت به نفع توسعه کشور خواهد بود.

احتمال دعوای مدیریتی بعید نیست

این که چهار دانشگاه مطرح کشور با یکدیگر تجمیع شوند، به این معناست که وزارت علوم در نظر دارد برای هرچهار دانشگاه، یک مدیر واحد انتخاب کند.
جعفری می‌گوید: سابقه تجمیع سازمان‌ها در این دولت نشان داده که معمولا ادغام نهادها، با مشکل مواجه می‌شود. مثلا در جریان همین ادغام وزارت راه و شهرسازی مشاهده می‌کنید که هم‌اکنون با چه مشکلات مدیریتی مواجه هستیم و ما نگران هستیم که در تجمیع این دانشگاه‌ها، مشابه همین مشکلات پیش بیاید.
وی با اشاره به احتمال دعوای مدیریتی در دانشگاه‌های ادغام شده، عنوان می‌کند: در صورتی که این دانشگاه‌های مطرح با یکدیگر ادغام شوند، احتمال دعوای مدیریتی بعید نیست؛ یعنی احتمال دارد که یک نوع رقابت پنهانی در مدیریت واحد این دانشگاه‌ها پیش بیاید و هر فردی تلاش کند که برای دانشگاه و مجموعه خودش، اعتبار و امکانات جذب کند.
این نماینده مجلس تصریح می‌کند: به طور کلی فکر می‌کنم تجمیع این دانشگاه‌ها بجای آن‌که به توسعه آموزش عالی کمکی کند، کاملا نقش بازدارنده‌ای را ایفا خواهد کرد.

تجمیع به فضا و امکانات نیاز دارد

هر گونه تجمیع و ادغامی در سازمان‌ها و نهادهای بزرگ، نیازمند اعتبارات ویژه و برنامه‌ریزی‌های گسترده است.
در این زمینه، روح‌الله طالبی، عضو هیت علمی دانشگاه علم و صنعت به «جام‌جم» می‌گوید: از نظر تعداد مقالات علمی و تجمیع امکانات دانشگاهی، این کار می‌تواند یک اقدام موثر باشد، اما بحث اینجاست که هم‌اکنون امکانات لازم برای انجام این کار وجود ندارد.
وی می‌افزاید: مثلا ما در وهله اول برای تجمیع این چهار دانشگاه بزرگ، نیاز به فضای فیزیکی برای احداث یک دانشگاه مرکزی داریم که این کار نیز باید از قبل پیش‌بینی شود.
معاون پیشین دانشجویی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به دیگر چالش‌های پیش روی تجمیع دانشگاه‌های فنی پایتخت، تصریح می‌کند: برای تجمیع موفق این دانشگاه‌ها، باید یک آزمایشگاه محوری و مرکزی وجود داشته باشد که همه دانشجویان بتوانند از امکانات این دانشگاه‌ها استفاده کنند و باید در فرآیند ادغام دانشگاه‌ها به این موضوع مهم نیز توجه کنند.
اگرچه طرح ادغام این چهار دانشگاه مطرح کشور، هنوز به مراحل نهایی نزدیک نشده است، اما به نظر می‌رسد حتی در این مرحله نیز باید از دانشجویان این دانشگاه‌ها ـ به‌عنوان سرمایه‌های اصلی این مراکز آموزش عالی ـ درباره ماهیت این تجمیع نظرخواهی شود تا وزارت علوم در این موضوع مهم، یکطرفه اقدام نکند.

امین جلالوند‌ /‌ گروه جامعه جام جم