تاريخچه مهندسي ارزش( Value Engineering )

مهندسي ارزش روشي نظام يافته و كاركرد گرا براي حل مسائل طرحها، شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري با حفظ و يا ارتقاء كيفيت و كاهش زمان اجرا است. مهندسي ارزش يك فعاليت و تلاش پويا و گروهي مستمر است كه با تكيه بر شناسائي كاركردها، تدوين بيشترين گزينه ها با استفاده از خلاقيت اعضاي گروه و تعيين گزينه هاي مناسب، كاركردهاي مورد نظر را با كمترين هزينه وزمان تأمين مي كند.
بيش ازپنجاه سال است كه كشورهاي پيشرفته درزمينه هاي گوناگون از متد مهندسي ارزش درمقاطع مختلف فعاليتهاي خود استفاده كرده و از اين طريق سود فراواني كسب نموده اند. مدتهاست كه استفاده ازاين متددركشورهاي درحال توسعه بسياررايج شده و زماني كه اين متد هنوز در ايران ناشناخته بود، دركشورهاي عربي با سرعت زيادي در بسياري از زمينه ها توسعه يافت.
كشور ما نيز در سال هاي اخير در اين حوزه قدم گذاشته و در مدت كوتاهي استفاده از تكنيك هاي مهندسي ارزش در سطح كشور گسترش و انتشار يافته است. مقاله ها و كتابهاي متعددي در اين زمينه منتشر شده و سمينارهاي مختلف برگزار گرديده است. موضوع مهندسي ارزش از حدود سال 1379 در مجامع دانشگاهي و وزارت‌خانه‌هاي نفت و نيرو و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، مطرح شده است.

تاريخچه مهندسي ارزش
مهندسي ارزش در زمان جنگ جهاني دوم هنگامي كه دست يابي به مواد حياتي دچار مشكل شده بود در صنايع مطرح گرديد. اين مسئله ارائه راهكارهاي جايگزين براي مواد و طرحهاي موجود را موجب شد. در سال 1947 لاورنس دي ميلز يكي از مهندسان شركت جنرال الكتريك آمريكا،(GE ) موارد ممكن را مورد ارزيابي قرار داد. او طرحها و روشهاي متعددي براي مقابله با تغييرات آتي بيان كرد و روشي مناسب براي تعيين ارزش يك طرح ارائه داد. به كارگيري اين نظريه در صنايع، به سرعت در آمريكا فراگير شد و برگشت عظيم سرمايه را به همراه داشت. او اين حركت را آناليز ارزش نام نهاد. پس از آن در اواخر دهه 60 انجمن مهندسي ارزش آمريكا، بنيان گذارده شد و سپس صنايع دفاع، شركتهاي ساختماني و مراكز صنعتي به تدريج مقرراتي را در رابطه با الزام در اجراي مهندسي ارزش تصويب و به اجرا گذاردند. تا جايي كه در اوائل دهه 80 ميلادي پيشنهاد اجراي مهندسي ارزش در صنايع دفاعي، مديريت خدمات عمومي، خدمات پستي و غيره مطرح و موجب موفقيتهاي چشمگير در كاهش هزينه ها در مرحله اجرا گرديد. در حال حاضر، براساس قوانين مصوب در ايالات متحده كليه سازمانهاي اجرايي وابسته به دولت ملزم به ايجاد و به كارگيري وشهاي موثر مهندسي ارزش در پروژه هايي هستند كه با سرمايه اي بيش از يك ميليون دلار انجام مي گيرد.
در آغاز، اين تكنيك به نام آناليز ارزش ناميده شد و بعدها به نامهاي ديگر مانند مديريت ارزش، بهبود ارزش، كنترل ارزش و خريد ارزش به كار رفته است. نيروي دريائي ايالات متحده امريكا اين نام را به مهندسي ارزش تغيير داد تا روي قسمت مهندسي اين متدولوژي نيز تاكيد شود. باوجود تغيير نام، هدف مهندسي ارزش همانند قبل باقي مانده كه به مفهوم ايجاد كنترل براي مجموع هزينه ها در زمينه محصول / خدمات در طول عمر محصول است، بدون اينكه كيفيت فدا شود و يا قابليت اطمينان خدمات / محصول كاهش يابد.
به آمــاري از سازمان مديريت و برنامه ريزي ايران توجه كنيــم: متوسط زمان راه اندازي طرحهاي ملي و سرمايه بر در حال حاضر 8 سال است. 54 درصد از طرحهاي عمراني كشور داراي اشكالات طراحي است. 27 درصــد از طرحهاي عمراني ناقص اجرا مي شود و 28 درصد از طرحهاي عمراني در مرحله بهره برداري داراي اشكال هستند.
لزوم اعمال مهندسي ارزش در پروژه هاي عمراني و سرمايه بر بيش از پيش احساس مي شود. بر اين مبنا در سال 1379 دستورالعمل ارجاع كار و انعقاد قرارداد با واحدهاي خدمات مهندسي ارزش از طرف سازمان مديريت و برنامه ريزي ابلاغ شد.
روند مهندسي ارزش در كشور در صورتي از كاركرد و سرعت مناسب برخوردار خواهد شد، كه با عضويت متخصصان رشته هاي مختلف علمي، فني، صنعتي، خدماتي و مديريتي بر گسترش و غناي آن افزوده شود و تمامي صاحب نظران، مديران و كارشناسان شاغل در كشور، اصول آن را در فعاليتهاي خود ملحوظ نمايند، و با عضويت در انجمن مهندسي ارزش ايران و برخورداري از آموزش و ارتباط با صاحب نظران فن، كاربرد روش مهندسي ارزش را كه در برنامه سوم توسعه كشور به صورت قانون در آمده است در حوزه فعاليت خود جاري و ساري كنند.

منبع : خبرنامه انجمن مهندسی صنایع ایران