داده‌کاوي در شبکه‌هاي اجتماعي و جایگاه ویژه آن در چرخه های هوش تجاری (BI)/ محمدحسین کردونی

داده‌کاوی فعالیت‌های رسانه‌های اجتماعی امروزه از جایگاه ویژه‌ای در چرخه‌های هوش تجاری (BI) برخوردار است.

سال گذشته این جریان BI، یک نرخ رشد شگفت‌آوری را تجربه کرد و به سطوح بالای پیچیدگی رسید. تنها طی چند سال گذشته، کسب‌وکارهای مشتری‌مدار در دنیای ایستای «گروه‌های متمرکز» و بررسی‌های کاغذی گیر افتاده بود
ولی حتی آینده‌نگرترین این سازمان‌ها نیز ‌نتوانست سناریوی زمان حاضر را پیش‌بینی کند؛ جایی که داده‌های تولید شده درباره ترجیحات و رفتار مشتریان منتظر پردازش و کاویدن توسط زیرساخت‌های محاسباتی هوش تجاری می‌ماند.

هرچیز و همه‌چیز در اینترنت یک تمرین خوب برای داده‌کاوی محسوب می‌شود.
هربار که چیزی از وب جهان‌گستر بیرون کشیده می‌شود، برای همیشه به‌عنوان یک خوراک برای هوش تجاری یا نرم‌افزارهای داده‌کاوی در جایی از دنیای سایبری باقی خواهد ماند ولی حتی اگر بخواهیم بهترین شرایط خوش‌بینانه را درباره عکس‌هایی که در فیس‌بوک آپلود می‌کنیم یا پست‌هایی که در توییتر و مای‌اسپیس قرار می‌دهیم، درنظر بگیریم، یک لحظه غفلت ممکن است ما را به ‌سمت شکست سوق دهد.
این به دلیل آن است که بخش بزرگی از شبکه‌های اجتماعی را غرور تشکیل می‌دهد؛ ما می‌خواهیم تمام دوستان و هم‌دانشگاهی‌هایمان زندگی خوب ما را ببینند: غذایی که برای ناهار خورده‌ایم، جاهای زیبایی که رفته‌ایم یا حتی این که حیوان خانگی ما روی چه فرشی استراحت می‌کند.
غرور برای همیشه شکل لحظه‌ای را به‌خود می‌گیرد که این یک ویژگی شخصیتی مناسب آن‌هم درزمانی که پست‌های شخص ممکن است برای مدت‌های زیاد در دامنه عمومی باقی بماند، نیست.

برای بسیاری از سایت‌های رسانه اجتماعی، شرایط و ضوابط خدمات (TOS) کاملا مشخص است؛ اگر شما محتوایی را در سایت قرار دهید، در واقع شما به سایت این اجازه را داده‌اید که از آن محتوا برای هرهدفی که تصور کند مناسب است استفاده کند.
از آنجا که سایت‌های مختلف در حقوق قطعی و دائمی خود درباره تکثیر اطلاعاتی ـ که در پست‌های شما یافت می‌شود ـ متفاوت عمل می کنند ، عاقلانه است که جانب احتیاط را رعایت کنید.
در برخی موارد هنگامی که شما محتوایی را قرار می‌دهید ممکن است در همان لحظه جزئی از دارایی سایت محسوب شود، حتی اگر آن را پاک یا دسترسی‌های آن را بکل محدود کنید.

بیشتر کاربران محبوب‌ترین سایت شبکه اجتماعی در جهان اطلاع ندارند که فیس‌بوک یک قابلیت شخصی‌سازی آنی کاملا بحث‌برانگیز را منتشر کرده است که اساسا داده‌ها و اطلاعات پروفایل یک عضو ثبت‌نام شده را به وب‌سایت‌های خارجی و بیرونی «انتقال» می‌دهد.
چیزی که زنگ خطر را به‌صدا در می‌آورد، این است که فیس‌بوک این اطلاعات را بدون هیچ‌گونه کسب اجازه‌ای از عضو به سایت‌های دیگر می‌دهد.
زمانی که آن عضو یکی از سایت‌های شریک فیس‌بوک را (مانند Yelp) می‌بیند، آن سایت به‌طور خودکار مشخص می‌کند (در قسمت پایین صفحه) کدام‌یک از دوستان فیس‌بوکی آن عضو در منطقه جغرافیایی آنها یک کسب‌وکار مشابه را مورد بررسی قرار داده است.
هرکسی ممکن است بعد از شنیدن این خبر، کمی به فیس‌بوک بی‌اعتماد شود؛ چرا که نه تنها اطلاعات اعضا، بلکه فهرست دوستان اعضا و اطلاعاتی که درباره آن دوستان به‌طور علنی وجود دارد نیز به سایت‌های بیرونی وابسته به فیس‌بوک فرستاده می‌شود.
البته راه‌هایی نیز وجود دارد که می‌توان این قابلیت شخصی‌سازی را غیرفعال کرد ولی مهم این است که فیس‌بوک تلاش بسیار اندکی برای آگاه کردن اعضا از این قابلیت به کار بسته است.

اگر این کارکرد ادامه پیدا کند، ممکن است به اینجا ختم شود که پست‌های یک کاربر فیس‌بوک در تبلیغاتی که برای دوستان او ـ که به‌عنوان بخشی از یک «داستان حمایت‌شده»، سفارشی‌سازی و مورد هدف قرار گرفته‌است ـ نشان داده شود.
این قابلیت داستان‌گونه به تبلیغ‌دهندگان این قدرت و اختیار را می‌دهد تا پست یک کاربر که سرویس‌ها یا محصولات تبلیغ‌دهنده را نشان می‌دهد ، دوباره بسته‌بندی و منتشر کند.
برای مثال اگر یکی از دوستان شما یک به فروشگاه سر بزند یا طرفدار یکی از صفحه‌های فیس‌بوک شود، این اطلاعات می‌تواند مانند یک بیلبورد مجازی به دیگر اعضا نشان داده شود. به‌هرترتیب در حال حاضر هیچ‌راهی برای کاربران وجود ندارد تا این قابلیت را غیرفعال کنند و علایق و ترجیحات خود را بیشتر تحت کنترل خود درآورند.

هدف از رعایت این احتیاط‌ها در رسانه‌های اجتماعی تنها خرده گرفتن به فیس‌بوک نیست؛ ولی به‌هر ترتیب تاثیر مالی بی‌نظیر (درآمد بیش از یک و نیم میلیارد دلار از تبلیغات) و اندازه آن، این سایت را به یک مثال مناسب تبدیل می‌کند (همچنین وجود بیش از 900 میلیون کاربر ثبت‌نام شده در فیس‌بوک، به این سایت جمعیتی داده که آن را تقریبا از تمامی کشورهای جهان پرجمعیت‌تر کرده است).
در دنیای شبکه‌های اجتماعی و در وب 3.0، خلاقیت، اغلب درباره حریم خصوصی انجام می‌شود.
این مساله نشانه خوبی برای شرکت‌های هوش تجاری به شمار می رود که روی داده‌کاوی اطلاعات فیس‌بوک، توییتر، LinkedIn، مای‌اسپیس و… تمرکز کرده‌است؛ البته این مساله برای افرادی که به‌طور منظم از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده و طبق جمله معروف «هرچیز که در شبکه اتفاق می‌افتد، در شبکه باقی خواهد ماند» زندگی می‌کنند، کمی گیج‌کننده است.

در حالی که قدرت هوش تجاری و کاویدن اطلاعات مشتریان طی سال‌ها و دهه‌ها تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است(هر سال که می‌گذرد، اهمیت و فایده هوش تجاری افزایش می‌یابد)، توانایی ادامه حیات برخی از محبوب‌ترین سایت‌های رسانه اجتماعی ، مساله اطمینان‌پذیری نیست.
از آنجاکه روزانه سایت‌های شبکه اجتماعی بیشتری وارد دنیای مجازی می‌شود، رقابت برای جذب و ثبت‌نام کاربران و فعال نگاه داشتن آنها تشدید خواهد شد.
نه‌تنها شبکه‌های اجتماعی نیاز دارد تمام تلاش خود را به كار ببرد تا کاربران جدید را جذب کرده و اعضای فعلی را نگاه دارد، بلکه مجبور است راه‌های جدید و خلاقانه‌ای برای پولساز کردن وب سایت‌هایشان نیز انجام دهد.
برای تمام سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، ارائه محتوایی که توسط کاربران آن شبکه‌های اجتماعی تولید شده‌است، تبلیغات و همچنین وابستگی به اهداف داده‌کاوی یک راه مطمئن برای کسب درآمد در آینده‌ای قابل پیش‌بینی است.
این مساله که جریان پیشرفت روش‌های داده‌کاوی بسیار بیشتر و فراتر از پرونده‌سازی سنتی جمعیتی در مدل‌سازی‌های آماری بوده که برپایه گروه‌های خوشه‌ای است ، همواره به‌عنوان یک جزء مهم از مدل کسب‌وکار شبکه‌های اجتماعی باقی خواهد ماند.
داده‌کاوی رسانه‌های اجتماعی تا آن اندازه پرفایده است که دولت‌های زیادی در سراسر جهان با دقت بسیار بالایی شروع به سنجش نیازهای ضروری برای فعالیت در این فضا کرده‌اند ‌بخصوص در زمینه رعایت احترام به حریم خصوصی افرادی که داده‌ها را در این شبکه‌ها پست می‌کنند.
درحالی که به‌نظر می‌رسد برخی از قوانین و مقررات مورد نیاز باشد، چیزی که بسیاری را نگران می‌کند، این است زمانی که قانونگذاران جهان آزاد، خواهان شبکه‌های اجتماعی می‌شوند، ناخواسته دست روی محتوایی می‌گذارند که توسط کاربران تولید شده‌است تا به این وسیله افراد بسیاری این قابلیت را پیدا کنند که «هوش شهروندی» را در اختیار گرفته و برنامه‌های داده‌کاوی را انجام دهند. آن روز ممکن است بسیار نزدیک‌تر از چیزی باشد که به‌نظر می‌رسد.

منبع : جام جم