پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، امسال در نود و پنجمین سالروز تولد دانشمند بزرگ ایرانی تبار، استاد دکتر «لطفعلی عسگرزاده» (که بیشتر به عنوان دکتر «لطفی زاده» شناخته می شود) و حدود ٧۴ سال پس از فارغ التحصیلی این دانش آموخته برجسته خود، مراسم پاسداشتی برگزار می کند. در زندگی نامه استاد دکتر «لطفی […]
پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، امسال در نود و پنجمین سالروز تولد دانشمند بزرگ ایرانی تبار، استاد دکتر «لطفعلی عسگرزاده» (که بیشتر به عنوان دکتر «لطفی زاده» شناخته می شود) و حدود ٧۴ سال پس از فارغ التحصیلی این دانش آموخته برجسته خود، مراسم پاسداشتی برگزار می کند. در زندگی نامه استاد دکتر «لطفی زاده» آمده است که وی از خانواده ای اردبیلی است و به دلیل شغل پدرش، ٩۵ سال قبل در شهر باکو (پایتخت جمهوری آذربایجان) به دنیا آمد. سپس در ٩ سالگی و با شیوع قحطی در سال های پس از جنگ جهانی اول، به ایران آمد و در تهران مقیم شد، در دبیرستان البرز (کالج آن روز) دیپلم گرفت و جزء اولین فارغ التحصیلان رشته برق دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ١٣٢١ بود. او در هنگامه جنگ جهانی دوم، به آمریکا مهاجرت کرد و در دانشگاه ام آی تی و در نهایت در دانشگاه کلمبیا، فوق لیسانس و دکترا گرفت و در سال ١٣۴۴، منطق فازی را در دنیای علم برق، کامپیوتر و ریاضیات مطرح کرد و به همین سبب، یکی از مشهورترین دانشمندان ایرانی تبار دنیاست. این منطق، با لحاظ کردن فازی بودن رخدادهای طبیعی (که نسبت به مطلق و قطعی پنداری رویدادها و پارامترها، به واقعیت نزدیک تر است)، به توسعه علم و محاسبات در رشته های گوناگون کمک فراوانی کرده است؛ از جمله در رشته تخصصی نگارنده، یعنی زلزله شناسی. در ١۵ سال گذشته، استادان و دانشجویان ایرانی علوم زمین و زلزله شناسی، از منطق فازی برای توسعه و بهتر کردن محاسبات و مهم تر از همه، برای لحاظ کردن قطعیت نداشتن ها، بهره برده اند و مقالاتی نیز از پژوهشگران ایرانی در ژورنال های بین المللی در این حوزه تخصصی منتشر شده است. فایده و کاربرد این نوع رویکرد به توسعه علوم زمین و زلزله شناسی این است که دانشمندان ایرانی، حداقل در بخشی از پژوهش های خود روی زلزله های ایران، امکان یافته اند روی مسئله قطعی نبودن پارامترهای گوناگون و تلفیق نتایج محاسبات مختلف (مثلابرای تحلیل خطر و ریسک زمین لرزه در یک منطقه)، پژوهش های جدیدی را با رویکردی واقع بینانه تر انجام دهند. واقعیت آن است که این پژوهش ها با لحاظ کردن منطق فازی، به نتایج جدیدی انجامید و لزوم تجدیدنظر در بسیاری از انگاره های علمی و فنی در زمینه زلزله شناسی را یادآور شده است. لازم است نسل حاضر و بعدی پژوهشگران ایرانی، این تجدیدنظر را در سال های بعد همچنان ادامه دهند؛ ولی مایلم سوالی را که هفته قبل، یکی از دانشجویانم در کلاس درس پرسید و گفت وگوی انجام شده را به اختصار اینجا بیاورم. دانشجویی از من پرسید آیا واقعا استاد دکتر «لطفی زاده» که در سال ١٣٢١ (حدود ٧۴ سال قبل) از ایران مهاجرت کرد، ایرانی است، صرفا به این دلیل که پدرش ایرانی بود و در دبیرستان البرز دیپلم گرفت و از دانشکده فنی دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد؟ در بعضی از نوشته ها می بینیم که به دلیل اینکه زادگاه پروفسور «لطفی زاده» شهر باکو بود، جمهوری آذربایجان نیز امروزه وی را اهل این کشور می داند. با این توصیف، آیا ما باز هم می توانیم او را ایرانی بدانیم؟ او حدود ۵٠ سال قبل، منطق فازی را در ایالات متحده آمریکا مطرح و منتشر کرده است، آیا باز هم ما می توانیم بگوییم که بنیان گذار منطق فازی ایرانی است؟ جواب من به صورت مختصر این بود:
اولا، تبار ایرانی وی و همچنین محل تحصیل در دبیرستان و اخذ لیسانس از دانشگاه تهران، عامل مهم و مستند برای انتساب وی به ایران است. در کشور فرانسه هرگاه بحثی درباره ملیت مهاجران مطرح و پرسیده می شود کدام مهاجر واقعا فرانسوی است، یکی از جواب هایی که مطرح است آن است که «هر کس که در سیستم آموزشی و آموزش وپرورش ما رشد کرده باشد، فرانسوی است.»؛ بنابراین، ما نیز می توانیم بگوییم با این استدلال که پروفسور «لطفی زاده» دبیرستان و دانشگاه دوره لیسانسش را در ایران و تهران گذرانده، ایرانی است. ثانیا اینکه ما دانشمندان مهاجر ایرانی (یا ایرانی تبار) را ایرانی بدانیم یا نه، بیشتر به عملکرد و رفتار و تلاش خودمان بستگی دارد. شناسنامه و گذرنامه جدید مهاجران را نمی توان منکر شد، سال های تحصیل و زندگی و فعالیت ها و فرهنگی که بیشتر عمرش را در آن گذرانده، نیز جزء لاینفک واقعیت های زندگی آن مهاجر است؛ ولی اگر ما با نگاه به تبار و محل تحصیل دانشمند مهاجر (که آن نیز جزء واقعیت های زندگی اش هستند)، او را به عنوان سرمایه ملی خودمان بشناسانیم و خدماتش را ارج نهیم و او را به عنوان دانشمندی ایرانی و یک نماد مطلوب (رول مدل) برای جوانان ایران، معرفی کنیم و با پاسداشت و نکوداشت و تبلیغ و تاکید بر ریشه ایرانی او، تلاش کنیم تا از چنین سرمایه ای بهره بگیریم، به قدر و سهم تلاش و کوشش مثبتی که در این مسیر (بر پایه بخشی از واقعیت های زندگی آن دانشمند) کرده ایم، می توانیم از ایرانی بودن و ایرانی نامیدن آن دانشمند خرسند باشیم و به عنوان یک تبلیغ موثر برای کشور و دانشگاه و فرهنگ خود بهره ببریم؛ بدون اینکه بخواهیم یا بتوانیم منکر زمان طولانی اقامت آن دانشمند در خارج از کشور یا شناسنامه و گذرنامه جدید او که دهه هاست با آن زندگی می کند، بشویم). به این ترتیب، جواب من مثبت است: بله! استاد دکتر «لطفعلی عسگرزاده» (یا لطفی زاده) ایرانی است و ما به قدر و سهم خود به این دانشمند ایرانی تبار، به عنوان یکی از فرزندان ایران افتخار می کنیم.
منبع: شرق
