اقتصاد ۱۴۷میلیارد دلاری اپلیکیشن‌ها / سیمین عزیزمحمدی

گزارش موسسه پژوهش بازار App Annie که به مطالعه اقتصاد اپلیکیشن پرداخته و رویکرد پیش‌بینانه برندها، سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار درباره فرصت‌های جهانی برای پنج سال آینده مورد هدف قرار داده نشان می‌دهد اقتصاد اپلیکیشن تا سال ۲۰۲۰ می‌تواند تا دو برابر رشد کند و به ارزش ۱۰۱میلیارد دلار برسد که رشد مرهون استفاده فزاینده از برنامه موبایل و نفوذ گوشی‌های هوشمند در جهان است. بازی‌ها ۸۵ درصد درآمد بازار جهانی اپلیکیشن در سال ۲۰۱۵ معادل ۸/ ۳۴میلیارد دلار را ایجاد کردند و انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۵/ ۴۱میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۰ تا ۶/ ۷۴ میلیارد دلار رشد کند. با این حال رشد اقتصاد برنامه‌های موبایلی به بازی‌ها ختم نمی‌شود. در مقایسه با چند سال گذشته، زمانی که اپلیکیشن‌ها تحت سلطه شرکت‌های بازی‌ساز یا رسانه‌ای بودند، هم اکنون ناشران از هر صنعتی اعم از بانکداری، خرده‌فروشی، خطوط هوایی، خدمات تاکسی‌یاب و سازمان‌های دولتی به دنیای اپلیکیشن‌ها وارد شدند. ۲۰۱۶، سال فوق‌العاده‌ای برای اقتصاد برنامه بوده به‌طوری‎که پیش‌بینی شده در پایان دسامبر، مصرف‌کنندگان ۵۲میلیارد دلار صرف خرید اپلیکیشن موبایل از اپ استورها کرده و پرداختی آنها برای برنامه‌های تبلیغاتی در موبایل به ۷۷میلیارد دلار برسد.

در حالی که بازارهای بزرگ مانند آمریکا، ژاپن و چین هسته اصلی رشد درآمد اپلیکیشن هستند، موسسه App Annie فرصت فوق‌العاده‌ای را در بازارهای در حال رشد مانند هند، اندونزی، مکزیک و آرژانتین می‌بیند. استفاده از برنامه و درآمد حاصل از آن لزوما تحت تاثیر رکود منطقه آمریکای لاتین نبوده؛ به‌طوری که در کشورهایی مانند آرژانتین و برزیل در سال ۲۰۱۵ با رشد چشمگیری توسعه یافته است. به عبارت دیگر، با وجود کاهش رشد اقتصادی برزیل در سال جاری، درآمد حاصل از برنامه‌های موبایلی ۴۰درصد رشد خواهد کرد. این امر یادآور قدرت بازار گوشی‌های هوشمند و نرم‌افزارهای موبایلی در طول دوره ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ در بازارهای بالغ مانند آمریکا است. همچنین موسسه مذکور برآورد کرده در نیمه اول سال ۲۰۱۶، چین از لحاظ کسب درآمد کل از اپ‌استورها از آمریکا پیشی می‌گیرد.

اقتصاد اپلیکیشن در سال ۲۰۱۷

براساس پیش‌بینی موسسه پژوهش بازار App Annie، فروش برنامه‌های موبایلی در اپ‌استورها و تبلیغات در سال ۲۰۱۷ به ۱۶۶میلیارد دلار خواهد رسید. پرداختی مصرف‌کننده در فروشگاه‌های نرم‌افزار تلفن همراه حدود ۶۵میلیارد دلار از این رقم را تشکیل خواهد داد. اگرچه بازی‌ها محرک اصلی این درآمد هستند، اما این رشد در درآمد حاصل از برنامه‌های اصلی مچ‌میکینگ (dating apps) و رسانه‌ای سریع‌تر خواهد بود. فروش برنامه‌های تبلیغات نیز ۱۰۱ میلیارددلار در نظر گرفته شده که سهم قابل توجهی از این درآمد همچنان به رسانه‌های اجتماعی، پلت‌فرم‌های ویدئویی و بازی تعلق خواهد داشت. در این دسته‌بندی‌ها، فرمت آگهی ویدئویی موبایل سریع ترین رشد درآمد را تجربه کرده و علاوه بر این، تبلیغات برند با رشد ۵/ ۱۲درصدی از کل درآمد تبلیغات اپلیکیشنی، بیشترین سهم را خواهد داشت. زمان صرف شده در اپلیکیشن‌های خرید مربوط به گوشی‌های اندروید در طول سه‌ماهه اول سال ۲۰۱۶ در سراسر جهان (به استثنای چین) حدود ۵۲درصد بوده که عمدتا به دلیل رشد در تجارت‌های موبایلی است. در سال ۲۰۱۷، بیشترین رشد برای تبدیل خرده‌فروشان سنتی و فیزیکی به برنامه‌های تلفن همراه انتظار می‌رود.

ابزار سیاستی

اقتصاد اشتراکی (Sharing economy) به سرعت در حال توسعه است که این امر پتانسیل بالای رشد اپلیکیشن‌ها و چالش سیاست‌ها برای انطباق با این سرعت رشد را به همراه دارد. بنابراین سیاست‌های موجود نیاز به بازنگری دارند. این اصلاح رویکرد در حالی بوده که ممکن است رویکردهای جدید در تنظیم مقررات و سیاست‌گذاری‌ها منافع موجود را تهدید کرده و با قوانین مصوب برای مدل‌های فن‌آوری و کسب‌وکار گذشته، ناسازگار باشد. با این‌حال، توسعه اقتصاد دیجیتالی و به دنبال آن اقتصاد اشتراکی که اقتصاد اپلیکیشن یکی از پایه‌های اصلی آن است، ارتقای شکل ارائه خدمات به شهروندان، بالا بردن بهره‌وری و کاهش هزینه‌های دولت برای ارائه خدمات عمومی را در پی دارد، مستلزم به روز کردن و پیشرفت ساختارهای فنی و قوانینی است. در گام نخست باید ساختار بازار متناسب با تغییرات تکنولوژی حوزه اپلیکیشن‌ها اصلاح شود که این امر نیازمند انتقال آنها به کانون یک اکوسیستم در حال رشد، تغییر شرایط آنلاین به ترکیب آنلاین با آفلاین(برای ارائه خدمات) و تغییر رویکرد حاکمیتی به پلت‌فرم و اکوسیستم برای شناسایی شکست بازار است. عامل دیگر، سرعت تغییر در تصمیم‌گیری است که این امر نیز مستلزم جلوگیری از مداخله عجولانه، تمرکز بر منافع مصرف‌کننده به جای منافع سازنده و حمایت از نوآوری با رویکرد مدیریت هزینه در اقتصاد کل است. به‌کارگیری مجموعه‌ای از اصول سیاست نیز یکی دیگر از موارد مهم در توسعه و اصلاح رویکرد به این بخش از اقتصاد بوده که با توجه به امکان نوآوری بدون مجوزهای قانونی، هدف‌گذاری برای پذیرش فناوری در ارائه اهداف سیاست‌ها و تفکیک کارکردهای اجتماعی و نظارتی در سیاست‌گذاری میسر است.

طرح‌های سیاستی روشن

همان‌طور که اشاره شد بهره‌برداری از پتانسیل دنیای دیجیتال به‌ویژه در حوزه اقتصاد اپلیکیشن مستلزم نگاه اصلاحی در سیاست‌های فعلی است؛ به‌طوری‌که انتظار می‌رود در ابتدا، شاخص و اهداف سیاست‌ها با اپلیکیشن‌ها انطباق داده شود. به این ترتیب به منظور اجرای آن باید اندازه‌گیری نفوذ گوشی‌های هوشمند و باز بودن شاخص برای نوآوری ناسازگار با سیاست‌های فعلی، سپس تاکید بر دسترسی فراگیر به وایرالس و داده‌های دولت در تنظیم اهداف و نقد و بررسی اهداف فعلی داده‌های اپلیکیشن‌ها در‌مقابل نمونه‌های قدیمی مدنظر قرار بگیرد. همچنین سیاست باید بتواند جوابگوی نوآوری‌ها باشد؛ به‌طوری که مقرراتی که در آن نوآوری رقابت را افزایش می‌دهد، کنترل و مقررات مربوط به بخش خدمات مانند برنامه‌های تاکسی‌یاب را اصلاح کرده و درخصوص برنامه‌های کاربردی مانند اپلیکیشن‌های پزشکی که مجهز به سخت‌افزار هم است، بین برنامه و سخت‌افزار موردنظر هماهنگی ایجاد کند. همانند دیگر بخش‌های اقتصاد بازار انتظار می‌رود در این مورد نیز نسبت به میزان و شکل مداخله دولت یک رویکرد محتاطانه اتخاذ شود، به‌طوری که قانون رقابت مبنای حل و فصل مسائل بازارهای دیجیتال باشد و عواقب ناخواسته درباره امنیت یا الزامات محلی‌سازی داده‌ها در نظر گرفته شود. در نهایت، زیرساخت موردنیاز برای داده‌ها و استفاده از داده‌ها تسهیل شود. به این منظور انتظار می‌رود، ضمن ایجاد امکان دسترسی به داده‌ها، از طریق رمزگذاری نسبت به حفاظت آنها اطمینان خاطر حاصل شود.